«Туған жердің қара тасын мақтан ете білмеген адам, бөгде жердің алтын тасын да мақтап жарытпақ емес» (Қ. Сәтбаев)
“Металдарсыз адам табиғатта ең аянышты өмір сүрген болар еді”. Георгий Акрикола. XVIғ. Тарихшылардың зерттеуі:
Металдардың табылу кезеңдері.
Металдардың халықаралық атаулары туралы Алтын (аурум) - жарқыраған таңғы арай түстес. Мыс (купрум) – Кипр аралы мысқа бай болғандықтан арал атымен аталған. Күміс (аргентум) – ақ түсті, жарық беруші. Темір (феррум) – латын тілінен аударғанда берік қамал дегенді білдіреді. Сынап (гидраргирум) – күмістей жылтыр сұйық, гидро деген су, аргентум деген күміс деп аударылады. Вольфрам (вольфрамум) – латын тілінен аударғанда қасқыр көбік. Платина (платинум) – латын тілінен аударғанда күміске ұқсас дегенді білдіреді. Бериллий (берилиум) – латын тілінен аударғанда тәтті. Конструкциялық бериллий ғарыш ісінде өте маңызды орын алады. Шойынға, болатқа қарағанда жеңіл, әрі мықты, әрі арзан.
“Білімді қолдана білсең асыл тас сияқты тот баспастан жалтырай да, жарқырай береді” Қаныш Сәтпаев. Физиктердің зерттеуі:
«Сырларым бар химиктерге аян, Таба алсаң қасиетімді етем баян» Химиктердің зерттеуі:
Жұмбақтар: Мен кіммін?
Өзіңді тексер. 1. Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесіндегі металдардың пайыздық мөлшері. 2. Сілтілік Ме 3. Жеңіл балқитын Ме 4. Электр шамының қылын жасайтын, ең қиын балқитын Ме 5. Негізгі топшаның Ме
«Ағза толған химиялық элемент, Біліп алғын қызметін, неткен олар керемет» Биологтардың зерттеуі:
«Қаныш тапқан жерлер ғой, Қаныш тапқан, Қаһарманнан қалған із, табыс мақтан» Мұқағали Мақатаев «Алтай Атырау» поэмасы. Геологтардың зерттеуі:
Қазақстан металлургиясының дамуына баға жетпес үлес қосқан ғалым.Ол Үлкен Жезқазған,Ұлытау мыс минералды шикізат қорларын тұңғыш рет жан-жақты зерттеді. Ғалымның өлшеусіз еңбегінің құрметіне Қаратаудағы ванадий кенінен табылған бір минерал сатпаевит деп аталады.Қоғамның өндіруші күштерінің өркендеуі металл өндірумен тікелей байланысты. Ақыл-ой енбегі машина арқылы жүзеге асуда. Ғарыштық техника арқылы әлемдік денелер игерілуде. Қазіргі адам тіршілігі металдарды қолданумен тығыз байланысты.
Сатпаев қаласы
Қара жер адамзатқа болған мекен Қазына іші толған әр түрлі кен Ішінде жүз мың түрлі асылы бар Солардың ең артығы немене екен? Географтардың зерттеуі:
«Алып жер – адамның бесігі» Тербесін сәбиін, тербесін. Адамзат бақыты, несібі. Абайла төгіле көрмесін» М. Мақатаев. Экологтардың зерттеуі:
«Мақал сөзде де металл жүреді Металл қадірін халқым біледі» Әдебиетшілердің зерттеуі:
Қорытынды: Қорытынды: «Металдар – ғылым мен техниканың қазіргідей дәрежеге жетуінің және одан әрі дамуының бірден – бір кепілі» Үйге тапсырма: «Металдар бейбіт заманға керек» - эссе жазу.