Тұтас құймалы бетон және темірбетон технологиясы Қалыптардың міндеті және түрлері Қалыптарды жіктеу Конструкцияларды арматуралау Бетон қоспасын тасымалдау және түзілістерге беру Бетон қоспасын төсеу және тығыздау Конструкцияларды бетондау Бетондаудың арнайы әдістері Бетондау процестері технологиясының төтенше жағдайлардағы ерекшеліктері
Сейсмикалық аймақтарда, энергетикалық және су шаруашылық құрылысында, биік үймереттер мен ғимараттар түрғызғанда құрастырмалы темірбетонмен салыстырганда тұтас құймалыбетон мен темірбетон қолдану тым ұтымдырақ. Тұтас құймалы бетон және темірбетон жұмыстарын өндіру кешенді процесі шапшаң-тасқынды әдісі бойынша жұмыстардың барлық процестерін өзара үйлестіріп орындаудан тұрады және өзіне келесі процестерді енгізеді: қалыпты тасымалдау және орнату, соңынан оны ажырату; арматураны тасымалдау және орналастыру; бетон қоспасын тасымалдау, төсеу және тығыздау; тұрғызу процестерінде және қату процесінде бетон коспасының сапасын бакылау.
Қалыптардың міндеті және түрлері. Қалып бетондалатын түзілістердің жобалык өлшемдері мен сыртқы пішінін қамтамасыз ететін форма әр түрлі материалдардан жасалған және әр түрлі конструкциялы жүк көтеруші, тіреуіш және форма жасайтын элементтерден түрады арнайы зауыдтар мен цехтарда жасалған элементтерден жиналады
Жинамалы-ауыстырмалы қалып Көтермелі-ауыстырмалы қалып Жылжымалы қалып (фрагмент): 1 — домкратты стержень; 2 — гидравликалык домкрат; 3 — домкратты рама; 4 — рабочий настил; 5 — калып калканы; 6 — канка ...
Конструкцияларды арматуралау Арматура ретінде болат және пластмасса, әйнек, базальт және органикалық материалдардың талшықтары пайдаланылады Арматура жұмыстары екі процесстен тұрады 1. Арматура бұйымдарын жасау 2. Бетондалатын түзілістің қалпына орнату
Бетон қоспасы дұрыс тандап алынған, біркелкі күйге дейін араластырылған, байланыстыратын материал, толтырғыштар, су және қажетті жағдайлардан тұратын, әлі қатпаған коспа бетон төселген және қалыптанған бетон коспасы
Бетон сапасы бірнеше көрсеткіштермен сипатталады қысу және созуға беріктігі, тығыздығы, су сіңірмеушілігі, аязға төзімділігімен Бетон қысу және созуға беріктігі бойынша кластарға бөлінеді ауыр бетондар су сіңірмеушілігі бойынша келесі маркаларға бөлінеді: 2; 4; 6; 8; 12; аязға төзімділігі бойынша — 50; 75; 100; 150; 200; 300; 400; 500.
Алынбайтын қалып Фундамент плиталарын бетондау
Бетон қоспасын дайындау
Бетон араластырғыш компоненттер тиеу және дайын қоспаны беру тәсілдері бойынша Циклдік және үзіліссіз Араластыру тәсілі бойынша Гравитациялық және ықтиярсыз Цикл үш операциядан тұрады негізгі материалдарды тиеу араластыру дайын қоспаны түсіру
Бетон қоспасын тасымалдау және конструкцияларға беру
Крандар сонымен қатар арматура ен дәнекер бөлшектерін жинақтауга, қалып орнатуга, арту-түсіру жұмыстарында пайдаланады және олар бетондаудың кешенді технологиялық процесінде жетекші машиналар болып саналады Бетон қоспасын беруде кранның сменалық пайдалану өнімділігі мына формуламен анықталады: Ө=(60VtKy)/Tц , м мұндағы Vt – қауғаға жүктелетін бетон қоспасының көлемі, м3; Ky – кранды уақытпен пайдалану коэффициенті (0,76-0,82); Tц – жұмыс циклінің ұзақтылығы, мин.
Бетон қоспасын төсеу және тығыздау
қосалқы операциялар бетондауға ілеспелі болады және мыналардан тұрады; көлік құралдарын және құрылғыларды (діріл тасығыштар, діріл науалар, діріл пілтұмсықтар, бетон тасушы машиналар) орнату, бекіту және ауыстыру Негізгі операцияларына бетон қоспасын қабылдау, үлестіру және тығыздау жатады. Бұл операциялар үздіксіз технологиялық жүйелілікпен орындалады және олардың орындалуы техникалық қызметкердің үнемі бақылауымен жасалады. Сонымен бетон жұмыстарының журналы жүргізіледі, онда көрсетілетіндер: бетондаудың басталу және соңының датасы; бетондалатын түзілістің аты; бетонның берілген маркасы; бетон қоспасының жұмыс құрамы; оның бетон араластырғыштан шыкқандағы және төселгендегі температурасы; қалып типі; қоспаны тығыздау тәсілі (дірілдеткіш түрі); түзілісті қалыптан ажырату датасы
Бетондаудың арнайы әдістері Торкреттеу арнайы қондырғымен цемент-құмды ерітіндінің жұқа қабатын бетонның немесе басканың бетіне қондыру тәсілі Бұл тәсіл жұқа қабырғалы беттерді (күмбездер, резервуарлар, тұндырғыштар) нығайту, жерасты ғимараттарына тығыз және су өткізбейтін қорғаныш қабатын қондыру, сондай-ақ жіктерді бекіту және түзілістер бетонындағы ақауларды түзету үшін қолданады. Торкреттеу үшін қүрамы 1/2-ден 1/6 дейін цемент ерітінділерін қолданады, олар арматураланған немесе арматураланбаған беттерге бір немесе бірнеше қабатпен қондырылады. Байланыстырғыш ретінде маркасы 500 портландцемент және ұлғаятын шөкпейтін цемент қолданылады. Құм таза және құрғақ болу керек, ал ішінде 8 мм артық түйірлер болмау керек. Торкрет қабатының қалыңдығы 15—20 мм тең алынады және де әрбір келесі қабат тек алдағы қатқаннан кейін қондырылады.
Дайын қоспалармен торкреттеу үлпсі 1 — сығылған ауаның кұбыршалары; 2 — сүқпанын тұтқасы; 3 — ауа шлангісі; 4 — материалдар беретін шланг; 5 — саптама; 6 — айдамалаушаның тұрқы; 7 — дайын бетон коспасы
Бетонды вакуумдау сұйытылған ауа арқылы жаңа төселген бетон қоспасынан артық суды механикалық тәсілмен айдап шығару Бетон қоспасының қажетті жылжымалылығын қамтамасыз ету үшін оның құрамына белгілі мөлшерде артық су қосады, ол қоспаны түзілістің қалпына төсеген соң қажетсіз болып қалады Бұл су бетонның кейбір көлемін уақыт озған сайын буға айналады және онда саңылаулар қалдырып беріктігін азайтады. Осыған байланысты ол бетоннан айдап шығарылады, сонымен вакуумдалған бетон беріктікті анағүрлым тез алады, аязға жоғары төзімділікке, су сіңірмеушілікке ие болады, жарылуға, қажалуға душар болмайды. Бұдан басқа цемент шығыны, қалыптан ажырату мерзімі азаяды және зауыдта, полигонда дайындағанда булату уақыты кемиді
Тік түзілістердегі бетонды вакуумдық өңдеу үлгісі 1- қалқанды қалып, 2- тік-вакуум құбыр, 3 – вакуум жүйенің құбыршалары, 4 - коллектор
Су астындағы бетондау су түбінде суды төгусіз түзілістерге бетон қоспасын төсеуді атайды. Бүл тәсілді туннель, тірек, түсірмелі құдықтардың түп және басқа гидротехникалық ғимараттардың су астындағы боліктерін тұрғьгзғанда қолданады. Су астындағы бетондау екі негізгі әдіспен орындалуы мүмкін: тік ауыстырылатын құбырлар (ТАҚ) және жоғары өрлеуші ерітінді (ЖЕ) арқылы
Су астында бетондау төсілдері а — жоғары өрлеуші ерітінді төсілімен су астында бетондау; I — тас жөне киыршык. тас үймесі; 2 — бетон; 3 — шпунтты қоршау (қалып); 4 - коршау; 5 — төсеу; 6 — шахта; 7 — кұбыр; 8 — шығыр; 9 — ерітінді беретін шланг; 10 — ерітінді сорғыш; б — тік ауыстырылатын кұбырлар тәсілімен су астында бетондау; 1 — қалып; 2 — кұбыр; 3 — тиейтін құйғыш; 4 — бетон тасушы; 5 — құбыр көтеретін кран