Францыск Скарына 1490-1552
Францыск Скарына нарадзіўся ў канцы XV стагоддзя ў Полацку — адным з крупнейшых гарадоў Вялікага княства Літоўскага. Францыск Скарына нарадзіўся ў канцы XV стагоддзя ў Полацку — адным з крупнейшых гарадоў Вялікага княства Літоўскага. Розныя даследнікі казалі пра розную дату нараджэння Францыска Скарыны ( 1482 г. , 1490 г., другая частка 1480)
Выточную адукацыю Скарына атрымаў у Полацку. Меркавана, у 1504 годзе робіцца студэнтам Кракаўскага ўніверсітэта. У 1506 годзе Скарына заканчвае факультэт вольных мастацтваў са ступенню бакалаўра, пазней атрымвае званне ліцэнцыята медыцыны і ступень доктара вольных мастацтваў.
У 1517 годзе засноўвае ў Празе друкарню і выдае кірылічным шрыфтам «Псалтыр», першую друкаваную беларускую кнігу. У 1517 годзе засноўвае ў Празе друкарню і выдае кірылічным шрыфтам «Псалтыр», першую друкаваную беларускую кнігу.
Усяго на працягу 1517—1519 гадоў Францыск перакладае і выдае 23 кнігі Бібліі. Усяго на працягу 1517—1519 гадоў Францыск перакладае і выдае 23 кнігі Бібліі.
Мова, на якой Францыск Скарына друкаваў свае кнігі, была заснавана на царкоўнаславянскай мове, але з вялікай колькасцю беларускіх слоў. Мова, на якой Францыск Скарына друкаваў свае кнігі, была заснавана на царкоўнаславянскай мове, але з вялікай колькасцю беларускіх слоў. Пры гэтым у працах Скарыны заўважана ўплыў чэшскай і польскай моў.
На тытульным лісце Бібліі адлюстравана, як лічаць даследнікі, выява гербавага друку Скарыны як доктара медыцыны. Асноўнае ўтрыманне гэтай выявы «Месяц Сонечны» — атрыманне ведаў, фізічнае і духоўнае лячэнне чалавека. Каля герба знаходзіцца знак «шалі», які адукоўваецца літарай «Т», што азначае «мікракосм, чалавек», і трохкутнікам «дэльта» , які сімвалізуе навукоўца і ўваход у Царства ведаў.
У 1520 годзе пераязджае ў Вільню — сталіцу Вялікага княства Літоўскага, дзе засноўвае першую на тэрыторыі дзяржавы друкарню. У 1520 годзе пераязджае ў Вільню — сталіцу Вялікага княства Літоўскага, дзе засноўвае першую на тэрыторыі дзяржавы друкарню. У ёй Скарына ў 1522 годзе выдае «Малую падарожную кніжку» , а ў 1525 годзе «Апостал». У 1525 годзе памірае адзін з фундатараў віленскай друкарні Юрый Адвернік, пасля чаго выдавецкая дзейнасць Скарыны спыняецца.
Пазней ен жэніцца на ўдаве Адверніка Маргарыце (померла яна ў 1529 годзе, пакінуўшы маленькае дзіцё). Пазней ен жэніцца на ўдаве Адверніка Маргарыце (померла яна ў 1529 годзе, пакінуўшы маленькае дзіцё). У 1529 годзе памірае старэйшы брат Францыска Скарыны Іван.
5 лютага 1532 года крэдыторы памерлага Івана Скарыны, звярнуўшыся са скаргай да караля польскага і вялікага князя літоўскага Сігімонту I, дамагліся арышту Францыска за абавязкі брата пад падставай таго, што Скарына быццам бы хаваў успадкаваную ад нябожчыка маёмасць і ўвесь час пераязджаў з месца на месца (хоць насамрэч спадчыннікам быў сын Івана Раман). 5 лютага 1532 года крэдыторы памерлага Івана Скарыны, звярнуўшыся са скаргай да караля польскага і вялікага князя літоўскага Сігімонту I, дамагліся арышту Францыска за абавязкі брата пад падставай таго, што Скарына быццам бы хаваў успадкаваную ад нябожчыка маёмасць і ўвесь час пераязджаў з месца на месца (хоць насамрэч спадчыннікам быў сын Івана Раман).
Некалькі месяцаў Францыск Скарына праседзеў у пазнанскай турме. 24 траўня 1532 года Жыгімонт I выдае прывілей пра вызваленне Францыска Скарыны з турмы. Некалькі месяцаў Францыск Скарына праседзеў у пазнанскай турме. 24 траўня 1532 года Жыгімонт I выдае прывілей пра вызваленне Францыска Скарыны з турмы. А 21 і 25 лістапада Жыгімонт выдае два прывілею, па якіх Францыск Скарына не толькі прызнаецца невінаватым і атрымвае волю, але і абарону ад кожных судовых пераследаў, абарону ад арыштаў і поўную недатыкальнасць маёмасці, вызваленне ад павіннасцяў і гарадскіх службаў
У 1534 годзе Францыск Скарына паехаў у Маскоўскае княства, адкуль яго выгналі як каталіка, а кнігі спалілі. У 1534 годзе Францыск Скарына паехаў у Маскоўскае княства, адкуль яго выгналі як каталіка, а кнігі спалілі. Дакладная дата яго смерці не ўсталявана, большасць навукоўцаў мяркуюць, што Скарына сканаў каля 1551 года, бо ў 1552 годзе яго сын Сімяён прыязджаў у Прагу за спадчынай.
Было зроблена шмат помнікаў у гонар Францыска Скарыны
1. Помнік Францішаку Скарыне ва Ўніверсітэцкім дворыке БДУ 2. Помнік Францішаку Скарыне ў Полацку.
3. Помнік Францішаку Скарыне каля Нацыянальнай Бібліятэкі 4. Помнік Францішаку Скарыне ў Лідзе.
5. Помнік Францішаку Скарыне ў Празе. 6. Помнік Францішаку Скарыне ў Вільне.
7.Помнік Францішаку Скарыне ў Калінінградзе. 8.Помнік Францішаку Скарыне ў Купалаўскім скверы